Grupu Haksesuk Kla'ak (Discussion Group)

Subscribe ba Kla'ak Online
Email:
Vizita grupu ne'e

23 April 2008

ExxonMobil Lakon iha Tribunal Londres, Jigante Mina Selu Multa

James Suggett
Juiz Paul Walker deklara iha Londres katak ExxonMobil husu atu hapara osan biliaun 12 Dolares Amerikanu hosi riku soin kompania estadu Venezuela PDVSA tenki dada sai fila fali.

Desizaun ne'e nudar derota prinsipal ba kompania mina boot liu iha mundu ExxonMobil, ne'ebé manan atu hapara temporariu ba aset iha loron 7 fulan Fevereiru iha disputa ho PDVSA konaba nasionalizasaun ba iha Orinoco Rivel Belt project, hatene nudar Cerro Negro iha Venezuela.

"Ami bele hateten katak ami manan funu balun, vitoria seluk ba ami nia nasaun, ba ami nia governu, no importante liu katak ne'e vitoria seluk ba ami nia nasaun", Ministru Enerjia Rafael Ramirez deklara relasiona ho desizaun ne'e.

Embaxador Venezuela iha Londres, Samuel Moncada, bolu desizaun "inisiu hosi abuzu Exxon Mobil nia rohan". Moncada mos hateten katak nia nasaun "kontente" tribunal Britanika rejeita atu utiliza nudar instrumentu ba Exxon hodi impoen nia an iha senariu internasional hasoru Venezuela".

"Buat importante ba ami nia nasaun mak kampaña, asaltu bosok no kaos ne'ebé sira koko atu instala ho ansiedade iha ami nia nasaun no sira koko atu hateten katak industria ami nia nasaun at tiha ona, ida ne'e la konta, tanba ne'e bosok….nudar parte, dala ida tan, manipulasaun ne'e katak sira halo hasoru ami nia povu", Ramizrez hateten iha intervista iha estasaun governu Venezuela VTV.

Advogadu ExxonMobil Otton-Goulder, dada an atu fo komentariu ba desizaun.

Juiz Walker, ne'ebé adia desizaun ne'e ba dala rua no kazu dura semana ida hahu Fevereiru 28, sei fo esplikasaun ba nia desizaun iha loron tuir mai.

PDVSA argumenta katak tribunal Londres laiha juridisaun legal ba aset ne'ebé kompania nasional ninian ne'ebé la opera iha Britanika. ExxonMobil argumenta kontrariu, no manan tiha ona iha ordem tribunal New York hodi hapara PDVSA nia aset hamutuk miliaun 315 dolar Amerikanu.

Nudar rezultadu hosi kazu ne'e, Exxon sei selu osan legal ba PDVSA ho montante $766,000. Mos, PDSVA sei hetan kompenzasaun ba estragus balun, hanesan devaluasaun bonds, hasae kustu imprestimu no inabilidade atu investe iha refinaria durante hapara aset, tuir advogadu PDVSA George Pollack.

Iha tempu hanesan, PDVSA sei hetan kontrola masimu ba nia aset iha Britanika, maibe hapara aset ExxonMobil hetan iha Dutch Antilles, Holland no New York sei kontinua hosi agora.

"Hau sinti ema Venezuela hotu sinti orgullu", Ramirez proklama, hateten katak governu sei kontinua defende "prinsipiu soberania" nasaun hasoru agresaun estranjeira.

Nia mos hateten katak PDVSA sei halo buat hotu atu hamos imazen Venezuela hasoru asaun Exxon. Ramirez bolu esforsu Exxon "terorismu judisiariu" iha Fevereiru tanba sira sai halo arbitrasaun iha International Center for Settlement of Investment Disputes (ICSID).

"Ita halakon ExxonMobil", Ramirez anunsia, hodi hateten katak desizaun mak 100% favorese Venezuela, alegasaun ba Exxon sei la konta", maibe hateten katak sei hein too juiz esplika tomak desizaun molok fo komentariu liu tan, tuir reportazen notisia ABN.

Ohin, ExxonMobil no PDVSA sei fila ba prosesu abritrasaun ICSID iha ne'ebé sira husik tiha ona, Ramirez esplika.

Tuir nasionalizasaun rezerva mina iha Orinoco River Belt iha Maiu 2007, husi governu Venezuela katak estadu sei hetan 60 % iha projetu mina. Nia nasionaliza mos iha relasaun ho kompania balun, inklui ENI Italia, ne'ebé hetan akordu miliaun $ 700 ba kompensazaun fulan kotuk.

Exxon, maski nune'e, rejeita kompezasaun Venezuela no oferese $ 750 biliaun ne'ebé fo sai 41.6 % iha projetu "Cerro Negro". Oferta ne'e bazeia ba valores ne'ebé Exxon Mobil fo sai tuir PDVSA iha tempu nasionalizasaun, PDVSA husu, maibe ExxonMobil buka lukru ne'bé projeta hosi projetu arbitrasaun mak iha.

Exxon husu atu selu fila fali ho masimu $ biliaun 5 atu negosia antes aset biliaun 12 hapara, ne'ebé Ramirez fo sai ba Asembleia Nasional Venezuela iha Fevereiru. Disparidade iha kompenzasaun hetan akuzasaun katak esforsu Exxon Mobile nudar parte hosi "funu ekonomiku" hasoru Venezuela.

Hahu nasionalizasaun, estadu partisipa iha Orinoco River Belt sae hosi 39% to 78%, no Venezuela kontinua produtor boot liu iha Amerika Latina ho kuaze sorin balaun hosi nia produsaun esporta ba Estadus Unidus.

Laiha sinal katak Venezuela termina nia relasaun bisnis ho Exxon Mobil iha Fevereiru 12, maski PDVSA sei respeita kontratu ho refinariau Chalmette ne'ebé ExxonMobil mak nain.

PDVSA no Mobil sai parseiru bisnis iha tinan 1997, molok Mobil hamutuk ho Exxon. Durante periode 1990, koñesidu nudar era Petroleum Opening, iha tinan 1976 nasionalizasaun mina Venezuela gradualmente sai fraku no PDVSA garanti autonomia, konverte kompania ba buat ne'ebé Ramirez bolu Trojan Horse ba kapital internasional.

Ho kontrariu, administarasun Prezidenti Hugo Chavez promove buat ne'ebé bolu "soberania petroliferu". Atu aumenta nasionalizasaun hosi kontrola estranjeiru ba projetu produsaun mina, politika ne'e inklui aloka osan $ biliaun 30 hosi lukru mina PDVSA ba Fundu Dezenvolvimentu Nasional (FONDEN) entre 2004 no 2007. Fundu ne'e investe iha projetu infrastrutura, espansaun ba sistema tratamentu saude Barrio Adentro, hamos meiu ambiente no edukasaun hamutuk programa sira seluk.

No comments: