Grupu Haksesuk Kla'ak (Discussion Group)

Subscribe ba Kla'ak Online
Email:
Vizita grupu ne'e

17 April 2008

Partido ASDT Iha Ameasa Laran

almerio ALVAREZ, zevonia VIEIRA
Prezidente ASDT, Francisco Xavier do Amaral bolu atensaun atu halo kongressu ekstra ordinariu iha partidu laran. Iha indikasaun, Sekretariu Jeral, Gil Alves, abandona ona husi partidu.

Konferensia imprensa ne'ebe Prezidente ASDT halao iha sede ASDT Lecidere, Francisco Xavier do Amaral hateten katak iha tempu naruk nia laran, Sekretaria partido ASDT la funsona no responsavel Konsellu Ezekutivu Nasional balun la hatudu ninia dedikasaun no lideransa. Tanba ida ne'e mak hamosu reklamasaun no ezijensia hosi baze atu halo kongressu ekstra ordinariu. Objetivu mak atu halo reforma ba lidernasa partido ASDT nian.

Prezidente partidu ASDT, Francisco Xavier do Amaral tenki foti desizaun atu halo kongressu ekstra ordinariu, tanba povu ninia ezijensia. "Problema barak iha ASDT nia laran halo hau tenki hola pozisaun. Se hau tenki defende Sekretariu Jeral (Gil Alves-red) no hau tenki augenta nia, entaun hau tenki abandona partidu no povu. Se hau simu partidu no povu, hau husik Sekretariu Jeral partidu nian," afirma Prezidente ASDT ne'e.

Tanba ida ne'e mak liu husi konferensia imprensa ne'ebe Francisco Xavier do Amaral halao iha sede ASDT, Lecidere iha 18/03 liu ba, fo mandatu ba João Correia, ne'ebe mak aktual ne'e sai Direitor Sekretariu Permanente do Konsellu Ezekutivu Nasional Partidu ASDT nian atu halao plano orsamentu, aktividade, koordenasaun no konsultasaun hodi realiza kongressu ekstra ordinariu iha ASDT nian ne'e.

Deputadu ASDT iha Parlamentu Nasional, Jose Manuel C. V. Carrascalão ba kla'ak iha tersa-feira foin lalais ne'e hateten katak husi nia parte, la iha problema atu partidu halo kongressu ekstra ordinariu iha internal partidu nian. "Hau hateten dala barak ona, kuandu iha konflitu institusional, tenki iha duni kongressu," deklara Jose Manuel C.V Carrascalão ba kla'ak iha Uma Fukun Parlamentu Nasional.

Buat ida mak Jose Manuel C.V Carrascalão kestiona mak kongressu ekstra ordinariu ne'e halao sedu liu tanba iha fulan Maiu tinan ida ne'e. "Kongressu orgaun boot liu iha partidu. Maibe kuandu atu halao duni iha fulan Maiu, ne'e mak hau sei duvida oituan. Tanba tempu badak demais," hatutan Manuel C.V Carrascalão.

Tuir observasaun Manuel C.V Carrascalão katak durante ne'e ema balun halao duni servisu partidu nian ho diak, maibe ema balun ladun halao servisu partidu nian. Nu'udar deputadu husi ASDT ne'ebe mak hakarak hatutan povu nia lian iha Uma Fukun Parlamentu Nasional, Manuel C.V Carrascalão mos konkorda tenki iha duni kongressu ekstra ordinariu. "Karik iha kongressu mak hasai Sekretariu Jeral, ida ne'e normal. Tanba liu husi kongressu mak orgaun soberanu," hateten Manuel C.V Carrascalão.

Desizaun prezidente ASDT atu halao kongressu ekstra ordinariu ne'e, laos laiha baze real. Haree husi esperensia, reprezentante partidu ASDT nian iha Distritu, iha ona sinal ne'ebe eziji orgaun partidu atu konvoka kongressu internal partidu nian. "Uluk kedas hau haree komesa iha ona sinal katak husi distritu komesa la gosta ona Sekretariu Jeral, tenki iha duni kongressu ekstra ordinariu. Tanba desizaun boot ne'e iha kongressu nia laran," afirma Manuel C.V Carrascalão.

Sekretariu Jeral, Gil Alves ne'ebe jornalista kla'ak halao dada lia iha ninia eskritoriu Ministeriu Komersiu, Industria, no Turizmu iha Fomento, senti ladun hakfodak ho konflitu ne'ebe mosu iha internal partidu ASDT nian. "Tanba hau rasik la hatene desizaun partidu nian atu halao kongressu ekstra ordinariu internal partidu nian.

Perguntas no duvidas boot ida mak, kuandu Sekretariu Jeral ida iha partidu la hatene lalaok no progressu saida mak akontese iha partidu laran, ne'e hatudu katak durante ne'e la iha komunikasaun no dialogu internal entre lideransa partidu ASDT nia laran. "Partidu atu halao kongressu ekstra ordinariu ne'e, la konsege fo hatene ou tanba hau sai ba liur. Ne'ebe hau ladun akompaña ho diak," afirma Gil Alves.

Problema internal partidu ASDT nian ne'e, tuir interpretasaun Gil Alves katak, iha ema balun husi partidu seluk mak hakarak hamonu ninia pozisaun husi Sekretariu Jeral partidu ASDT nian. "Tanba dadus ne'ebe fo ba iha prezidente partidu ne'e los ka lae, ita seidauk hatene. Ida ne'e mak problema mai hau," dehan Gil Alves.

Ministru Komersiu, Industria, no Turizmu ne'e salenta liu tan katak, preszdente partidu ASDT bazeia ba informasaun ida ne'ebe. "Informasaun ne'e los ka lae ida ne'e mak tenki konfirmadu. Mais desde iha elementus balun nain 5 ka nain 6 hakarak kestiona mekanizmu komunikasaun iha partidu nia laran," lamenta Gil Alves.

Maske nune'e, la iha tan dalan seluk ba Sekretariu Jeral atu halo defeza ba nia aan. Ikus mai Gil Alves konfesa ba kla'ak katak kongressu ekstra ordinariu iha partidu ASDT ne'e normal. "Portantu ita tenki aplika katak ne'e hanesan asaun ida para ita bele haree halo nusa mak ita nia ema balun iha partidu laran ne'e presiza hetan atensaun," esplika nia.

Iha entrevista ne'ebe kla'ak halao ho Gil Alves, kuandu tetu didiak, Sekretariu Jeral ne'e hakarak fo sala fali ba simpatizante no apoiantes partidu ASDT nian. Gil Alves seidauk hakarak atu sukit sai foer ne'ebe iha ninia matan laran rasik, maibe gosta sukit sai foer ne'ebe iha ema seluk nia matan. "Ita foti asuntu maluk balun ne'ebe halo kestaun iha partidu nia laran ne'e sinal ida atu fo atensaun ba iha partidu. Espesifikamente ba grupu ne'ebe hakarak iha atensaun ba buat sira ne'e. Atensaun ita bele haree no sukat saida mak sira hakarak. Buat ne'ebe sira hakarak tuir kontekstu ne'ebe iha mekanizmu partidu nian," tenik Gil Alves.

Maske iha ema balun partidu nia laran hakarak obriga sira nia pessoal ba iha partidu atu atende, maibe Gil Alves husu ba elementus partidu ASDT nian atu haree no tetu didiak lai interese nasaun nian. "Kontekstu boot liu tenki tau interese nasaun no governu nian. Sira nia hakarak ne'e bele ka lae. Tuir duni lei ne'ebe iha ka lae. Tuir duni mekanizmu normal nu'udar direitu hanesan sidadaun ka lae," kestiona Gil Alves.

Maske nune'e duvidas ne'ebe mosu katak to'o agora Sekretariu Jeral partidu ASDT, Gil Alves seidauk fo deklarasaun ba iha publiku konaba problema internal partidu nian. "Hau senti buat sira halo tuir direitu hanesan sidadaun, iha pais demokratiku no demokrasia nia laran buat ne'e normal. Ita lalika hanoin katak buat ne'e problema boot ida. Simplesmente se problema ne'e internu partidu nian, ne'e iha mekanizmu atu rezolve tuir estatutu ne'ebe partidu iha," hatutan Gil Alves.

Tanba ida ne'e mak Gil Alves subliña liu tan katak atu idaidak ninia interese labele halai sees husi regras no konkordansia ne'ebe hakerek ona iha estatutu partidu nian. "Ne'e duni ami labele halai sees husi ne'eba (estatutu no regras partidu nian-red). Ita hakarak buat lao tuir ita nia pessoal nia hakarak, maibe kuandu regulamentu maka regula ita. Laos ita mak regula fali regulamentu no konforme ita ida-idak nia hakarak," esplika Gil Alves.

Prezidente partidu ASDT, Francisco Xavier do Amaral, publikamente fo sai ona estetmentu katak tenki realiza duni kongressu ekstra ordinariu iha fulan Maiu tinan ida ne'e nia laran. Maibe lia fuan balun sei xoke malu ho Sekretariu Jeral partidu ASDT nian. Tuir Gil Alves katak atu halo kongressu ekstra ordinariu ne'e laos mai husi desizaun parte ida nian deit. "Hau sente desizaun laos sira maka atu deside, bele ka la bele atu halo kongressu ekstra ordinariu. Sira tenki haree filafali ba estatutu; liu husi dalan ida ne'ebe para sira nia aspirasaun ne'e bele akomoda," katak Gil Alves.

Partidu ASDT, moris iha loron 20 Maiu tinan 1974, husi foinsae Timor oan sira hanesan Prezidente da Republika Atual ne'e, Jose Manuel Ramos Horta, Mari Alkatiri, no Francisco Xavier do Amaral ne'ebe atu hatudu ba mundo katak iha dekada hirak liu ba Timor-oan sira iha duni objetivu ne'ebe klean hakarak Ukun Rasik Aan. Maibe haree iha realidade, partidu ASDT komesa lao iha obsatakulu klalatak nia laran. Oinsa bele salva partidu ASDT husi interese ema balun nian, ida ne'e depende deit ona ba lideransa internal partidu nian.

Tanba objetivu husi ezistensia partidu ASDT nian tuir Francisco Xavier do Amaral katak hakarak konsolida demokrasia, politika, sosial, ekonomia, kultura, no respeita valor estado de direitu. Oinsa partidu ida ne'e tau interese comum aas liu interese pessoal, ita hein deit kongressu ekstra ordinariu ne'ebe atu realiza iha fulan Maiu tinan ida ne'e.

No comments: