Francisco Xavier: "Abandona partidu no povu, ida ne'e dezastre ba partidu"

Zevonia Vieira
Problema ne'ebe akontese iha Partidu ASDT laran, halo povu ASDT ijiji ba presidente ASDT, hodi hasai secretario jeral ASDT Gil Alves husi partidu ASDT. Iha loron 18 Marsu, presidente hato'o nia mandatu liu husi konferensia da imprensa iha sede ASDT Lesidere Dili.

"Problema barak iha ASDT nia laran halo ha'u tenke hola pozisaun. Se ha'u tenke defende secretario jeral no aguenta nia, entaun hau tenki abandona partidu no povu. Ida ne'e dezastre ba partidu. Se ha'u simu partidu no povu, hau husik sekretario jeral. Hau hili maka ne'e, ema ida bele abandona maibe povu la bele, povu maka numeru 1 ba ita," Prezidente partidu ASDT, Francisco Xavier do Amaral, haktuir.

ASDT partidu ida ne'ebe moris iha loron 20 Maio 1974, husi foin sae Timor oan ne'ebe barani hanesan Jose Ramos Horta, Mari Alkatiri no Francisco Xavier do Amaral, husi inspirasaun luta ema Timor oan, liu-liu ema sira ne'ebe simples, kiak no ain tanan.

Partidu ASDT iha loron 18/3, Prezidente ASDT Francisco Xavier hato'o nia mandatu katak, "atu kontinua moris iha povu nia leet, partidu ASDT iha ukun rasikan nia laran hakarak sai organizasaun politika atu defende no valoriza independensia RDTL." Independensia nebe proklama ona iha 28 Novembru 1975.

Objectivu ASDT seluk mak atu konsolida demokrasia politika, sosial, ekonomia no kultura, respeita valor estado direitu nebe bazeia ba prinsipiu tradisaun universal atu ema ida-idak bele hetan nia liberdade lolos, prosperiodade no moris diak".

Xavier hatutan, "objetivu hirak ne'e sei hetan wainhira Orgaun Nasional partidu ASDT nian tenki halao kna'ar estatutu, liu-liu Conselho Executivo Nasional ne'ebe sai nudar motor sentral partidu ASDT, hodi halao aktividades programa, simu ema nia aspirasaun, rezolve problemas ka konflitus, halao koordenasaun ho orgaun seluk no kompetensia sira ne'ebe hakerek ona iha Estadu nia laran. Hare katak tempu naruk tebes maka Sekretario Partidu ASDT la fungsiona no responsavel Konselho Executivu Nasional balun la hatudu nia dedikasaun no lideransa, ho ida ne'e hamosu reklamasaun, exijensias husi baze loron ba loron aumenta ba bebeik, atu halo kongresu extraordinariu hodi reforma ba lideransa Partidu ASDT".

Wainhira responde ba jornalista kla'ak nia perguntas kona ba membru exekutivu ne'ebe la halao kna'ar ho diak iha partidu laran, Xavier esplika, "responsavel iha partidu ASDT nia laran depois de prezidente maka sekretario jeral. Maibe ami hare to agora, povu mai reklama bebeik, ami tenki tuir povu nia lian. Povu sira sempre mai hato'o protesta katak Sekretario Jeral durante ne'e la halo buat diak ida ba povu."

Xavier hatutan, "hau koalia ona ho Sekretario jeral katak ita sae as liu, tenki haraik an barak liu. Tanba povu maka foti ita sae. Ho ida ne'e povu bele fiar ita no ita mos fiar ba povu".

Tuir Xavier nia lia fuan katak wainhira hasoru malu ho Sekretario Jeral, Gil Alves responde katak, "pontu ida, hau la rona povu beikten sira nia lian".

Ho ida ne'e Xavier hatan fila fali katak, "labele temi lia fuan beikten, kuandu ita tama politika, beiktein ne'e la iha ona, tan beikten maka ohin loron ita sai boot".

" Problema barak iha ASDT nia laran, hau hare katak tenki toma pozisaun, hau defende sekretario jeral no agoenta nia, antau hau tenki abandona partidu no povu, ida ne'e dezastre ba partidu. Se hau simu partidu no povu, hau husik sekretario jeral. Hau hili maka ne'e, ema ida bele abandona maibe povu la bele, povu maka numeru un ba ita," tenik Proklamator independensia Timor Leste iha 28 Novembru 1974

Wainhira jornalista kla'ak husu kona ba razaun istoria iha tempu okupasaun katak Gil Alves sempre kontra ukun rasik an, Xavier hateten, "ida ne'e partikamente laos motivu prinsipal, ida ne'e motivu sekundaria. Agora nia mos tenki esplika nia an tan sa mak nia toma atitudi ida ne'e. Se nia halo salah tenki mai husu deskulpa ba povu".

Jornalista kla'ak mos dadalia ho Presidente bankada ASDT Jose Manuel Carascalao, iha uma fukun foin lalais ne'e. Jose Manuel hateten, "hau hanoin kongresu ne'e normal, dinamiku partidu ne'e tenki iha. Hau hanoin desizaun prezidente, hatene saida maka nia hakarak ba partidu tanba Xavier nudar fundador. Se partidu ne'e ba at nia hanoin tiha ona, se ba diak mos nia hanoin tiha ona".

Nia hatutan, "hau sente sei la iha impaktu, desizaun ne'ebe orgaun soberanu partidu nian foti, ida ne'e maka tenki kumpri. Tanba ami mos hanesan deputadu husi ASDT no reprenjenta husi povu ASDT".