Grupu Haksesuk Kla'ak (Discussion Group)

Subscribe ba Kla'ak Online
Email:
Vizita grupu ne'e

08 April 2008

Istoria Colimau 2000

Ozorio Leque*
Grupo adorasaun ne'e mosu iha Same Oela Luhu Manufahi, husi mestri ida naran Martinho Vidal nebe Milisia oho iha 1999 iha Hera-Metinaro. Nia hela iha Aituri Laran Taibesi area Gruta Imaculada da Conceição de Maria, gruta nebe membru sira mak halo no Inagura husi Padre Romana Igreja Katholika nian. Mestri Martinho Vidal mak inisia hari'i gruta ne'e no sempre halibur membru sira iha fatin neba, hare tuir fatin nebe sira halibur malu ema bolu grupo Gruta Aituri Laran.

Kada ema nebe mak sai membru de adorasaun iha obrigasaun atu rai oratorio ida iha uma atu nune'e sira bele reza dader, meudia no loron kraik, orasaun nebe uza mak orasaun komun nebe igreja uza no orasaun spontan. Tamba sira rai oratorio, ema nebe la membru bolu sira grupo Oratorio.

Membru presiza aranza kruz Jesus Kristu ida no kabas oin nen atu kesi kruz ne'e hodi tara iha sira nian kakorok nudar sinal salvasaun ida ba sira. Balun nebe la iha kruz sempre lori terco. Hare ba sasan nebe sira lori ema bolu grupo Terco Cruz. Moral ba membrus sira bazea ba nai Maromak nia ukun fuan sanulu, hare tuir moral nebe mestri sira hanorin ema bolu grupo Dez Mandamentus. Grupo ne'e moris iha Same, nia Mestri hela iha Dili. Ema barak liu nebe tuir husi Hauba sub-distritu Bobonaro inklui suku Colimau. Bainhira kalan, sira halibur hodi rona moral mestri sira fo hanoin ba membru sira katak tinan 2000 ita sei ukun an. Ne'e duni seksaun intelejensia Indonesia fo naran Colimau 2000.

Iha grupo de adorasaun ne'e respeito malu tebes, sempre bensa mestri nia liman no hakruk ba membru nebe tuan. Ho loyalidade ne'e ema nebe laos membru konsidera moral no halalok nebe halo hanesan Santo nebe iha realidade sira rasik la hanaran an nudar santo. Tamba la iha naran formal ida nebe legalize, membru nebe involve iha klandestina no forcas libertasaun senti haksolok ho naran Colimau 2000 tanba naran ne'e iha sentidu abreviasaun Comando Libertasaun Povo Maubere 2000, ho naran ida ne'e senti furak no folin ba luta.

Grupo ne'e dezorganizadu dezde tinan 2000. Mestri 12 nebe Mestri boot Martinho Vidal hili hela, halo deklarasaun ida iha Bobonaro, iha tinan 2000 hodi taka grupo Colimau ho razaun katak funu hotu ona la bele organiza malu tan. Maske nune'e membru balun nebe iha parte Atsabe, Atabae, Cailaco, Balibo, Hatolia, Ainaro no Same, sei fiar katak presiza nafatin figura ida para bele orienta no organiza sira ba aspektu dezenvolvimentu no politika iha era independensia. Membrus grupo ida ne'e nian, namakari ba grupo sosiedade sivil no partidus politiku.

Depois ita ukun an, hatudu momos katak bainhira membru sira halibur malu ema duun forma Bispu, Padre ho Madre. Pior liu, kuando krize akontese grupo arte/ritual marciais naran sai kuinesidu ba asaun krime. Ho situasaun ne'e halo organizasaun ne'e naran sai kuinesidu iha parte negativu no ikus mai buka dalan oinsa mak bele halo transformasaun?

Metode transformasaun vizaun politika intrega ba partidu politiku no vizaun dezenvolvimentu transforma ba sosiedade sivil, no movimentu juventude nian iha aktividades de adorasaun transforma ba ritual marciais nudar parte ida kultura Timor nian bazea ba dutrina novo testamentu. Ne'e duni tuir istoria seidauk iha naran definitivas, maibe naran sira nebe temi iha leten asosiadu ona ho grupo ne'e. Agora dadaun membru sira iha baze moris hakmatek ho sira nian akividades agrikultura, negociantes, estudantes, funcionarius publiku, policia no balun nebe iha militar barak liu mak sai grupo peticionariu no to'o ohin loron seidauk intrega an. Maibe proprio ba kazu ne'e laos grupo nian mas nasional. Simplesmente maske hanesan ritual marciais maibe ba oin grupo ne'e bele konsidera nudar Timorizasaun ba kultura Catolica Romana nian.
*) Porta voz Colimau 2000 (+670 729 2457) Maromun_timor@yahoo.com
Seroja Raikotu Comoro,
Ex Radio Loro sae
Cede Antigos Combatentes

No comments: